links: de aanhef van een analyse van fokke obbema in de volkskrant van heden. de vraag is of dit wel klopt. ik zou antwoorden: nee.
wat er dan niet klopt? de schuldvraag! ja, de schrijver heeft gelijk als hij stelt dat er sprake was van desinteresse en afkeer bij de (weg gebleven) kiezers. maar zijn zij het die de initiatiefnemers van het referendum hebben geholpen aan een meerderheid? dat denk ik (zelf bij deze volksraadpleging een principiële niet-stemmer) toch niet.

je kon op je klompen aanvoelen dat de tegenstemmers alléén nooit de noodzakelijke 30 procent opkomst zouden halen. het liet zich ook wel aardig aanzien dat de voorstanders die ter stembus zouden trekken in de minderheid zouden zijn. daarom was - ik schreef het eergisteren op mijn weblog - wegblijven voor voorstanders van het oekraïne-verdrag en tegenstanders van dit rancunereferendum de verstandigste (strategisch handigste) handelwijze. ik vrees dat ik er - zonder nou meteen gelijkhebberig te willen doen - niet ver naast zat. nu zijn het toch echt de voorstemmers geweest die de tegenstemmers aan hun geldige tegen-uitslag hebben geholpen - en dus juist niet de thuisblijvers. en dus ook niet de tegenstanders op eigen kracht.

in het nee-kamp hoor ik geluiden als 'overwinning van de democratie'. dat is zeer twijfelachtig. veel mensen die bij de verkiezingen voor de besturen van de centrale en lagere overheden beslist gaan stemmen omdat ze dat hun burgerplicht vinden (en tot die groep behoor ik ook), zijn nu burgerlijk ongehoorzaam geweest omdat ze zich geen referendum-dat-niet-ging-waarom-het-zei-te-gaan door de strot wilden laten wringen. en dat zijn er veel. samen met de notoire ongeïnteresseerden vormden zij gisteren een nieuwe zwijgende meerderheid van 8.704.797 mensen op 12.838.934 kiesgerechtigden (67,8 procent).