ondergronds

joop van dijk vertelt over joodse onderduikers in de l.w. beekmanschool aan de van der does de willeboissingel in den bosch
joop van dijk vertelt over joodse onderduikers in de l.w. beekmanschool aan de van der does de willeboissingel in den bosch

hij was er zelf - maar dan wel later, natuurlijk - dertien jaar lang leraar. nu, op de tweede dag van 'open joodse huizen', vertelt joop van dijk over de geschiedenis van de nuttschool in de tweede wereldoorlog. het is een boeiend verhaal - zoals veel verhalen die die dit weekeinde zijn verteld in den bosch en vught in huizen waar joden hebben gewoon die in de oorlog door de nazi's zijn vermoord.

op kleutermeubilair in de l.w. beekmanschool luisteren naar verhalen over vermoorde joodse kinderen en gezinnen. aan het woord is (rechts) 'meester' joop van dijk.
op kleutermeubilair in de l.w. beekmanschool luisteren naar verhalen over vermoorde joodse kinderen en gezinnen. aan het woord is (rechts) 'meester' joop van dijk.

scholen van de maatschappij tot nu van 't algemeen stoelen niet religieuze, levensbeschouwelijke of maatschappelijke beginselen. de nutsschool was daarmee in het den bosch van de eerste helft van de vorige eeuw een buitenbeentje. omdat het geen katholieke school was, zaten hier veel kinderen uit joodse gezinnen. in de hal van de school hangen nog klassenfoto's van toen, met veel joodse namen in de onderschriften.

joop van dijk heeft het bizarste verhaal van de school uit de overlevering van de oorlogsjaren nooit geverifieerd kunnen krijgen: dat op het zand in de kruipruimtes naast de stookkelder in de oorlog twee joodse gezinnen ondergedoken zouden hebben gezeten. nu zou dat verhaal nog niet eens zó bijzonder zijn geweest, als niet tegelijkertijd de bovenverdieping van de school in gebruik zou zijn geweest als 'ortskommandentur' van de duitsers.

we zullen mogelijkerwijs nooit te weten komen of het onderduikersverhaal klopt, maar plausibel is het wel. dat blijkt als joop van dijk ons meeneemt op een ontdekkingsreisje door de school, een smalle trap af, naar de bewuste kelders. daar legt hij het uit, van de stookketels die het geluid van eventuele menselijke bewoning smoorden en van de luiken, boven in de achterwand van de stookruimte, die toegang tot de kruipruimte geven.

maar zeker weten... het is als met veel verhalen over al die joden en hun gezinnen die de oorlog niet hebben overleefd: in die verhalen zijn veel grote en kleine gaten gevallen.

en toch, zo nu en dan, tijdens de huiskamergesprekken van 'open joodse dagen', komen - van mensen die elkaars verhalen weten aan te vullen - gegevens bij elkaar die een puzzelstukje opleveren dat een klein gaatje dichten kan.

zie ook: de verteller vertelt....
 
 
 

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *