hij spreekt al jaren op de kindertransporten-herdenking van nationaal monument kamp vught, de herdenking van de twee dagen in juni 1943 waarop 1296 joodse kinderen op beestachtige wijze op de trein werden gezet van concentratiekamp vught naar vernietigingskamp sobibor, met westerbork als tussenstop. maar waar voor opperrabbijn binyomin jacobs ooit bij die herdenkingen het kadiesj centraal stond, het gebed voor de zielenrust van de doden, zijn zijn overpeinzingen steeds meer een signalering geworden van (en een waarschuwing tegen) het toenemende antisemitisme. en gisteren, 76 jaar na de transporten van 1943, was het niet anders.
"heel langzaam", aldus rabbijn jacobs, "jaar na jaar, bespeur ik in mijn overpeinzing een groeiende pijn en zorg. ik ben bang, en benoem dat ook, dat ons jaarlijkse samenzijn verwatert tot een plechtige devote reünie en de moord op onze kinderen verwordt tot een geschiedenisboek met een les uit een grijs verleden. de brute moord verplaatst zich naar de achtergrond en op de voorgrond meer en meer de waarschuwing: dit mag nooit weer geschieden." want tegenover het toen van de kindertransporten "staat het nu van het snel en dramatisch oplevende antisemitisme".
jacobs verhaalt van het incident van enkele jaren geleden, waarbij tijdens de herdenking op het fietspad naast het herinneringscentrum iemand 'heil hitler' schreeuwde. sindsdien wordt bij herdenkingen het fietspad door de politie bewaakt. maar bij de dodenherdenking van 4 mei op de fusilladeplaats bij voormalig kamp vught werd de orde verstoord door vijf gevangenen die tijdens de twee minuten stilte de rust verstoorden met schreeuwen.
ook zoni weisz, sinto en overlevende van de holocaust, wees op het toenemende antisemitisme, maar noemde het in één adem met antiziganisme (racisme en discriminatie tegenover zigeuners, de roma- en sinti-volkeren). "antisemitisme en antiziganisme nemen beangstigende vormen aan", aldus weisz. "joden hebben angst om een keppel te dragen en zo mikpunt te worden van rechts extremisten. synagogen en scholen moeten worden beschermd tegen aanslagen. roma en sinti in italië worden weer geregistreerd, zoals vóór en tijdens de tweede wereldoorlog. in grote delen van, met name in oost-europa, worden ze uitgesloten van medische zorg en onderwijs en hebben geen kans op een menswaardig bestaan. we moeten rechts extremisme, racisme, populisme en onverdraagzaamheid bestrijden met alle democratische middelen die ons ten dienste staan."
een fotoverslag van de herdenking van de kindertransporten staat hier